U miru šumovitog područja planine Kozare, na 12 km od Kozarske Dubice nalazi se jedan od najljepših manastira u BIH - manastir Moštanica.
Manastir Moštanica je kulturno-istorijski spomenik pod zaštitom države. Zauzima značajno mjesto među manastirima srpske pravoslavne crkve. Manastir Moštanica je smješten u padini Male Gradine, u zaklonjenom prostoru ravnog zemljišta obraslog mirišljavim lipama. Pripada Banjalučkoj eparhiji.
Legenda kaže da je Manastir Moštanica nastao u 11 vijeku. U manastiru se i danas čuva kopija crkvenog ključa sa brojem 1111. Prema narodnom predanju ovaj manastir je svoje ime dobio po svetiteljskim moštima koje su se tu nalazili. Manastir je u svom dugogodišnjem postojanju doživljavao tešku sudbinu, ali i slavu. Bio je jedan od žarišta svih buna i ustanaka u ovim krajevima. Nalazeći se na granici dviju velikih carevina, manastir je doživljavao tešku sudbinu jer je devet puta paljen i rušen, ali je devet puta i obnavljan.
Po svojoj najmanje petstogodišnjoj prošlosti, skladnoj i bogatoj arhitekturi, manastir Moštanica predstavlja najviši nivo stvaralaštva tog vremena. Manastir je interesantan sa aspekta svog bitisanja kroz istoriju, svojom ulogom u očuvanju vjerskih i duhovnih vrijednosti, kao i ljepotom prirodnog ambijenta u kom se nalazi.
O postanku ovog manastira, o njegovom ktitoru (onom koji ga je sagradio, ili ktitorima) kao i samom nazivu Moštanica ne postoje precizni podaci. Narodno predanje mu pripisuje veliku starost. Postoji više pretpostavki o osnivačima i postanku manastira. Predanje kaže da je ova zadužbina svetoga Simeona Nemanje, kralja Milutina ili kralja Dragutina Nemanjića. Najviše se spominje kralj Dragutin Nemanjić kao ktitor manastira koji je dobio ove krajeve i njima vladao.
Postoji i jedno predanje da su ga osnovali monasi (kaluđeri) iz manastira Mileševa, koji su došli ovamo kada je njihov manastir spaljen i opustošen početkom XVI vijeka. Međutim, predanje kaže da su kaluđeri podigli manastir na temeljima postojeće crkve. Spominju se i »kaluđerske peštre«, isposnice, južno od manastira.
Prema svim podacima, do kojih se moglo doći, ne može se sigurno tvrditi da je ovo zadužbina Nemanjića. Postoji mogućnost da su spaljeni manastir kaluđeri obnovili, jer je manastir u svojoj dugoj postojanosti spaljivan, razaran i obnavljan. Obnavljanje manastira poslije spaljivanja može se pripisati kaluđerima.
Manastir Moštanica u toku godine posjećuju organizovane grupe, izletnici i drugi zainteresovani posjetioci, a stalnim uređenjem okoline manastira ovaj prostor postaje veoma atraktivan za svoje posjetioce. Tradicionalni narodni zbor se održava svake godine kod manastira Moštanica 19. avgusta (Preobraženije).
Podjeli: