Na 35 lokacija od Kozarske Dubice do Srpca i od Gradiške do Laktaša postavljeni su prizemni generatori. Riječ je o uređajima smještenim u metalne ormariće, sa solarnim panelom, softverom, gorionikom i rezervoarom u kojem je smještena meteorološka otopina srebrnog jodida.
Dva časa prije nailaska oluje generator se aktivira daljinski i isijava srebrni jodid u atmosferu.
– Kada se donose zabrane za dejstvo protivgradnim raketama usljed letova aviona, sav posao odrade prizemni generatori. Oblak se zasiti sagorjelom otopinom, sprečava se formiranje grada i oblak izlučuje kišu ili sitni grad koji ne nanosi štetu svojom kinetičkom energijom – rekao je direktor Protivgradne preventive Republike Srpske Tihomir Dejanović.
Prizemni generatori su nastali u Francuskoj i u zapadnoj Evropi se maksimalno koriste zbog intenzivnog avio-saobraćaja. Generatori koje koristi naše preduzeće nabavljeni su 2018. godine u Hrvatskoj. Dejanović kaže da su imali određene tehničke nedostatke i da su ih naši stručnjaci modifikovali.
– Naši inžinjeri su uveli sistem za produvavanje i pročišćavanje pošto srebrni jodid začepi dizne i nastaju zastoji. Tehnička ekipa koju predvodi inžinjer Predrag Desančić modifikovala je ove generatore i oni su sada najbolji i najefikasniji u cijelom svijetu. Prije oluje oni stvore prizemni oblak debljine 200 metara koji je zasićen pomenutim reagensom. Gradonosni oblak ga usisava u sebe i tako se sprečava grad. Efekat im je snažan, kao da smo ispalili osam protivgradnih raketa – rekao je Dejanović.
Aktivna protivgradna sezona počinje 15. aprila i traje do polovine oktobra. Sve je spremno za uspješnu borbu sa gradonosnim oblacima. Sa više od 300 protivgradnih stanica, od kojih je 98 automatskih, sa softverima i 35 prizemnih generatora, štiti se područje od Une do Drine, površne preko 1,3 miliona hektara. Protivgradnom zaštitom obuhvaćeno je područje 35 lokalnih uprava u Republici Srpskoj, Brčko distrikt i nekoliko opština Tuzlanskog kantona.
Ovoga trenutka Protivgradna preventiva Republike Srpske raspolaže sa 2.600 protivgradnih raketa, a u postupku nabavke je još 1.300 raketa.
B.Grgić
