Svoja prava nad nekretninama u Federaciji BiH, u zemljišno-knjižnim kancelarijama nadležnih opštinskih sudova odakle su porijeklom, mogu da ostvare svi građani čiji su otac i majka, djedovi i bake, pradjedovi i prabake ili rodbina (tetke, stričevi, sestre) bili vlasnici nekretnina na području FBiH (zemlja, šuma, stanovi, kuće, poslovni prostori, garaže).

Naime, u Federaciji BiH u toku je projekat registracije nekretnina koji se odnose na usklađivanje podataka o nekretninama između katastra i zemljišne knjige. Praktično, u pitanju je zamjena starih zemljišnih knjiga sa novim katastrom s kojim mnogi raseljeni Srbi nisu upoznati.

Opštinski sudovi preko svojih Zemljišno-knjižnih kancelarija objavljuju informacije o uklađivanju u “Službenog glasniku” ili oglase u kojima pozivaju vlasnike koji imaju nekretnine u određenim katastarskim opštinama da prijave svoja prava na nekretnine u roku od 60 dana. Međutim, mnogi vlasnici nisu obaviješteni o potrebi odazivanja sudu oko potvrde svoje imovine, zbog čega i rizikuju da ostanu bez nje.

Visoke takse

Predsjednik Saveza Srba iz regiona Miodrag Linta je istakao da su zemljišne knjige urađene još u doba Austro-Ugarske, a veliki dio imovine nije prepisan u zemljišnim knjigama sa oca na sina zbog visokih taksi.

Osim toga, stotine hiljada Srba je kolonizovano ili protjerano sa područja FBiH, a ostali su vlasnici nekretnina.

Iz Udruženja raseljenih Srba u Srpskoj apeluju da je neophodno da se Institucije Srpske uključe u ovaj proces, da se vlasnici imovine u FBiH na vrijeme informišu i pomognu im da ostvare svoja prava. Prema dostupnim podacima resornog minstarstva u RS Srbi su vlasnici 6.500 kilometara kvadratnih imovine u FBiH.

Zamjenik ministra za ljudska prava i izbjeglice BiH Predrag Jović istakao da u FBiH, poslije šest mjeseci, ako se niko ne javi po objavi ili oglasu, oni imovinu upisuju na državu.

- Onda se taj neko čija je imovina upisana na državu može žaliti i putem suda i uz plaćanje svih troškova tražiti povrat te imovine i dokazivati vlasništvo - rekao Jović za Nezavisne novine.

Važna uloga medija

On je istakao da svi oni koji imaju imovinu u FBiH treba da odu u lokalnu zajednicu u kojoj imaju imovinu i na papiru napišu da je ta imovina njihova, a na osnovu tog papira niko mu je ne može otuđiti.

On naglašava da su najbitniji faktor u tom poslu mediji jer informacija o tome u kojoj opštini u FBiH se radi na usklađivanju katastra i zemljišnih knjiga mora doći do ljudi koji imaju tu imovinu, a žive van teritorije FBiH ili BiH.

- Naravno, tu su i institucije da pomognu i mi ćemo preko raznih udruženja i na svakom drugom mjestu govoriti ljudima da se jave - rekao je Jović.

Lažni ugovori o kupoprodaji

Povodom ovog problema nedavno je formiran i Odbor za očuvanje i zaštitu srpske imovine u FBiH koji čine kako pomoćnici i zamjenici ministara, tako i desetine raznih udruženja koja su i inicijatori organizovanja po ovom pitanju. Takođe u tom odboru nalaze se i predstavnici Srpske pravoslavne crkve te zvaničnici pojedinih lokalnih zajednica u koje su izbjegli ljudi iz FBiH.

Linta je ranije upozorio da u slučaju da se vlasnici nekretnina ne jave u roku od 60 dana od objave oglasa “postoji opasnost da nadležni sud uknjiži kao vlasnika državu ili pojedince koji svoje pravo na nekretninu dokazuju putem održaja-državine ili putem lažnih ugovora o kupoprodaji”.

Prema Linti, posebno je ugroženo područje zapadne Krajine u Federaciji BiH, gdje su Srbi većinski vlasnici imovine.

U pitanju su teritorije opština Bihać, Drvar, Petrovac, Glamoč, Grahovo, Sanski Most, Bosanska Krupa, Ključ, Kupres, Livno, Donji Vakuh, Jajce i Bugojno, sa više od 8.000 kvadratnih kilometara na kojima je 1991. godine živjelo preko 120.000 Srba.

Neophodna pomoć države

Smiljka Knežević, predsjednik Udruženja Krajišnika u Bijeljini i član Odbora za očuvanje i zaštitu srpske imovine u FBiH, kaže da oni kao udruženje ili odbor ne mogu da urade ništa i da je neophodna pomoć države, odnosno Republike Srpske i njenih institucija.

- Za razliku od Srba, Bošnjaci i Hrvati u Republici Srpskoj su daleko organizovaniji, ali i postupak usklađivanja knjiga je drugačiji. Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove RS putem svojih kancelarija traga i traži ljude koji imaju imovinu nevezano za njihovu nacionalnu pripadnost i u preko 90 odsto slučajeva uspijevaju da dođu do njih. FBiH samo putem “Službenog glasnika” obavesti ljude i onda kad se niko ne pojavi angažuju nekoga da traga za NN licem i ukoliko ga ne nađe imovinu upisuju na državu BiH - rekla je Kneževićeva.

Podsećanja radi, proces usklađivanja podataka katastra i zemljišnih knjiga pokrenula je i finansira putem kredita Svjetska banka.

Perfidni postupak

Iz Prve SDS saopšteno je da preti opasnost da nadležni sudovi u FBiH uknjiže kao vlasnika te imovine državu ili pojedince koji svoje pravo na te nekretnine dokazuju putem takozvanog stvarnog držanja nekretnina u posjedu 10, odnosno 20 godina, kao i putem lažnih ugovora o kupoprodaji.

- Riječ je o perfidnom i smišljenom postupku vlasti FBiH koje i ovim putem, kroz navodno legalne zakonske okvire i koristeći neinformisanost izbjeglih i raseljenih Srba, pokušavaju da se domognu njihove imovine, odnosno da je otmu" - naglašavaju u Prvoj SDS.

Neobavešteni

Nažalost, mnogi vlasnici nisu obaviješteni o potrebi odazivanja sudu i potvrdi svoje imovine, kaže Linta.

On je kao primjer naveo da je Zemljišno-knjižna kancelarija opštinskog suda u Bihaću 30. oktobra objavila oglas u kojem poziva građane koji imaju nekretnine u katastarskim opštinama Pritoka, Ripač i Kralje (obuhvat po starom katastarskom operatu Ripač-Lohovo, Pritoka, Kralje, Muslić selo, Papari, Bakšaiš i Golubić) da prijave svoje nekretnine najdalje do 9. januara.

Mesto Pritoka bilo je srpsko u celini, a Ripač u procentu većem od 30 odsto.